If I may Mr. Maslow

"What shall we think of a well-adjusted slave?"

Θυμήθηκα τις προάλλες μια παλιά διαφήμιση (μιας τράπεζας νομίζω ήταν) που έδειχνε έναν πιτσιρίκο με κοντά παντελονάκια και τα χέρια στις τσέπες, να κλωτσάει αδιάφορα μια μπάλα και να ακούγεται η ατάκα "Μεγαλώσαμε, και οι επιθυμίες μας γίνανε ανάγκες."

Αυτό το "μεγαλώσαμε" πόσες έννοιες μπορεί να κρύβει μέσα του αν απαγκιστρωθεί από το ηλικιακό δεδόμενο, αν συνδεθεί με το μεγάλωμα της προσωπικότητας, το μέστωμα της ψυχής, την απεραντοσύνη του νου και πόσο κοντά μπορεί να είναι στο "μικρύναμε" συρρικνωθήκαμε στο απόλυτο εαυτουλίστικο υπερκαταναλωτικό μικροσκοπικούλικο κουκούλι μας και μόνο πεταλούδες δε θα βγούμε από εκεί μέσα.

Και αυτή η λέξη "ανάγκες" σε ποιον σύγχρονο ανθρώπινο νου συναντά πραγματικά το νόημά της και τον ωθεί να ανέβει τα σκαλάκια της πυραμίδας των αναγκών μας ένα-ένα με σκοπό την αυτογνωσία, την ηθική, τη δημιουργικότητα, τον αυθορμητισμό, τον ρεαλισμό.

A tribute to Mr. Maslow λοιπόν,

στον δημιουργό της Πυραμίδας των Αναγκών, τον ιδρυτή της Ανθρωπιστικής Ψυχολογίας, τον υποστηρικτή της ιδέας ότι όλοι οι άνθρωποι κατέχουν τους εσωτερικούς πόρους για να αναπτυχθούν και να θεραπευτούν.

Είχε επηρεαστεί από την Υπαρξιακή Φιλοσοφία, που βλέπει τον άνθρωπο σαν μια ύπαρξη που ζει μέσα στον κόσμο και είναι υπεύθυνος για τη μοίρα του. Προσέγγισε την ανθρώπινη υπόσταση ως δυναμική και ενεργή και όχι στατική και παθητική οντότητα, υποστηρίζοντας ότι:

Α. Το άτομο δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί παρά μόνο ως ένα ενιαίο σύνολο.

Β. Δεν είναι επαρκής η έρευνα της ψυχολογίας των ζώων στην εξήγηση της ψυχολογίας του ανθρώπου.

Γ. Η φύση του ανθρώπου δεν είναι κακή ούτε καλή, αλλά ουδέτερη. Η άσχημη συμπεριφορά του ανθρώπου οφείλεται σε κακές επιδράσεις του περιβάλλοντος.

Δ. Υπάρχει στον άνθρωπο ένα έμφυτο δυναμικό δημιουργικότητας που κινδυνεύει να καταστραφεί με τον «εκπολιτισμό» του.

Ε. Κάθε άνθρωπος τείνει με φυσικό τρόπο προς την υγεία.

Στην ιεράρχηση των ανθρώπινων αναγκών,

ονόμασε φυσιολογικές ανάγκες τις βασικές ανάγκες που έχει ο άνθρωπος, όπως την ανάγκη για αέρα, τροφή, ύπνο κ.λ.π.

Ονόμασε ανάγκες ασφάλειας τις ανάγκες που έχουμε για ένα σπίτι, για να προστατεύουμε το σώμα μας από διάφορες επιθέσεις, να είμαστε υγιείς, να έχουμε μια ψυχολογική προστασία.

Οι επόμενες ανάγκες ονομάζονται ανάγκες κοινωνικής αποδοχής και έχουν σχέση με την ανάγκη να έχουμε ένα κύρος στην κοινωνία, έναν κύκλο που να μας αγαπά και να μας αποδέχεται, μέσα στον οποίο αισθανόμαστε καλά.

Στη συνέχεια, στις ανάγκες αυτό - εκτίμησης ο άνθρωπος έχει ανάγκη να παίρνει πρωταγωνιστικό ρόλο στη ζωή, να βασίζεται στα πόδια του και να έχει δικές του ιδέες και πιστεύω.

Στην κορυφή της πυραμίδας είναι οι ανάγκες αυτοπραγμάτωσης. Οι ανάγκες αυτές περικλείουν την επιθυμία να εκπληρώσει ο άνθρωπος δυναμικά όλα αυτά που μπορεί να είναι, να γίνεται πιο ολοκληρωμένος, πιο «γεμάτος».

Υπολόγισε ότι το 2% του κόσμου είναι πραγματικά αυτό-πραγματωμένο.

Επέλεξε μια ομάδα ανθρώπων που σύμφωνα με τον ίδιο είχαν τα βασικά για την αυτόπραγμάτωση. Abraham Lincoln, Thomas Jefferson, Mahatma Gandi, Albert Εinstein, Eleanor Roosvelt, William James, Benodict Spinoza κ.α Κοίταξε τις βιογραφίες τους, τα γραπτά τους, τις δραστηριότητές τους και πήρε συνεντεύξεις από αυτούς που τους γνώριζε προσωπικά. Έτσι, έφτιαξε μια λίστα με κοινά χαρακτηριστικά και είδε ότι αυτοί οι άνθρωποι:

1. Είχαν κέντρο την πραγματικότητα, που σημαίνει ότι μπορούν να ξεχωρίσουν αυτό που είναι ψεύτικο κι ανέντιμο από αυτό που είναι αληθινό κι αυθεντικό.

2. Είχαν ως κέντρο τα προβλήματα, που σημαίνει ότι μεταχειρίζονταν τις δυσκολίες της ζωής σαν προβλήματα που απαιτούν λύσεις. Θεωρούσαν ότι οι σκοποί δε δικαιολογούν πάντα τα μέσα, ότι τα μέσα μπορεί να είναι και σκοποί και ότι τα μέσα συχνά είναι πιο σημαντικά από τους σκοπούς.

3. Είχαν ανάγκη για μοναξιά κι ένιωθαν άνετα να είναι μόνοι τους. Βασίζονταν στις δικές τους εμπειρίες και κρίσεις.

4. Ήταν μη κομφορμιστές, είχαν δημοκρατικές αξίες. Ήταν «ανοιχτοί» στις εθνολογικές και ατομικές διαφορές. Είχαν την ικανότητα που ονομάζεται κοινωνικό ενδιαφέρον, συμπόνια κι ανθρωπισμός. Δεν είχαν εχθρική αίσθηση του χιούμορ και προτιμούσαν να αστειεύονται σε δικό τους βάρος ή γενικά και ποτέ το χιούμορ τους δεν απευθυνόταν στους άλλους ανθρώπους.

5. Αποδέχονταν τον εαυτό τους και τους άλλους και προσπαθούσαν να θεωρούν τους άλλους όπως πραγματικά είναι. Αν κάποια ικανότητά τους δεν ήταν επιβλαβής, την άφηναν να υπάρχει λέγοντας ότι ήταν μια προσωπική ιδιορρυθμία.

6. Ήταν αυθόρμητοι και απλοί. Προτιμούσαν να είναι ο εαυτός τους από το να είναι προσποιητοί ή ψεύτικοι.

7. Είχαν την ικανότητα να δουν ακόμη και τα καθημερινά πράγματα με θαυμασμό.

8. Είχαν την ικανότητα να είναι δημιουργικοί κι εφευρετικοί και έτειναν να έχουν ακραίες εμπειρίες.

Μια ακραία εμπειρία είναι αυτή που σε βγάζει από τον εαυτό σου, που σε κάνει να νιώθεις πολύ μικρός ή πολύ μεγάλος και, σε ένα βαθμό, ένα με τη ζωή ή τη φύση του θεού. Σου δίνει το συναίσθημα ότι είσαι ένα μέρος του άπειρου εσωτερικού.

"Αυτές οι εμπειρίες αφήνουν τα ίχνη τους στους ανθρώπους, τους αλλάζουν προς το καλύτερο, και πολλοί άνθρωποι τις αναζητάμε."